Ο Φωκίων ο ξυλουργός.
Επειδή κάποια πράγματα έχουν τη σημασία τους και το κυριότερο δεν πρέπει να ξεχνάμε…
Βέβαια, μερικά χρειάζεται να τα ξαναθυμηθούμε ή να τα μάθουμε αν δεν τα γνωρίζουμε. Η ιστορία μας έχει ιδιαίτερη σημασία και τα συμπεράσματα δικά σας. Ο Φωκίων, ξυλουργός στο επάγγελμα συμμετείχε, εκπροσωπώντας τον Δήμο Κoλυττού (πέριξ των Πεζόδρομων σήμερα Αποστόλου Παύλου και Διονυσίου Αρεοπαγίτου) στην Εκκλησία του Δήμου όπως ο νόμος όριζε.
Η Εκκλησία του Δήμου ήταν η κύρια δημοκρατική συνέλευση στην αρχαία Αθήνα, και πραγματοποιούνταν στο λόφο της Πνύκας, στην Αγορά ή στο Θέατρο του Διονύσου.
Κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. έως και 43.000 Αθηναίοι πολίτες συμμετείχαν στη διαδικασία των αποφάσεων της Αθηναϊκής δημοκρατίας. Η συνέλευση ήταν αρμόδια για γενικά θέματα της πόλης, αλλά και για την κήρυξη του πολέμου, τις επιλογές στρατιωτικής στρατηγικής, και της εκλογής στρατηγών και άλλων ανώτερων αξιωματούχων. Κάθε πολίτης είχε τη δυνατότητα να μετέχει στις συνεδρίες, από το εικοστό έτος της ηλικίας του, οπότε είχαν λήξει οι διετείς στρατιωτικές του υποχρεώσεις. Έτσι και ο Φωκίωνας όταν «αποστρατεύτηκε» θέλησε και εκείνος να μετάσχει στα κοινά της πόλης του. Κάθε πολίτης είχε δικαίωμα να ζητήσει τον λόγο, για να κάμει παρατηρήσεις (για να είναι απαραβίαστος ο ομιλητής φορούσε στο κεφάλι του στεφάνι από μυρτιά, όπως φαίνεται από την Αττική κωμωδία). Αυτά όλα ίσως σας είναι γνωστά. Αυτό όμως που αξίζει να επισημανθεί και γι αυτό άλλωστε ο πρόλογος, έχει να κάνει με την παρέμβαση που είχε δικαίωμα να κάνει ο Αθηναίος πολίτης.
Και αυτό έχει ιδιαίτερη αξία σήμερα να το θυμηθούμε.
Εκείνος λοιπόν που θα πρότεινε οτιδήποτε, έπρεπε να έχει συνείδηση της ευθύνης του και να προσέχει πολύ τις εισηγήσεις του, εφόσον μπορούσε με τους λόγους του να παρασύρει τον δήμο (το λαό)…! Γι” αυτό στα ψηφίσματα γινόταν μνεία του ονόματος εκείνου που είχε κάμει την πρόταση για το θέμα («ο τάδε είπεν»), οπότε ήταν δυνατόν, αργότερα, αν η εισήγησή του δεν ήταν σωστή, να τιμωρηθεί.
Σκληρές ήταν οι τιμωρίες που επιβάλλονταν σε εκείνους που επιχειρούσαν να εκμεταλλευθούν το δικαίωμα του λόγου, που με γενναιοδωρία προσέφερε ή δημοκρατία*, για να επιτύχουν αποφάσεις αντίθετες προς το κρατικό συμφέρον. Έτσι ο Φωκίων πρότεινε πρόσωπο από τον Δήμο του για τη θέση ενός από τους δέκα άρχοντες. Όμως, μετά από μήνες, αποδείχθηκε ότι ο «άρχοντας» έκανε καταχρήσεις, ζημιώνοντας την πόλη. Και έτσι, συνελήφθη και φυλακίσθηκε. Οι στρατιώτες (κυρίως Σκύθες τοξότες ή σκλάβοι που εκτελούσαν αστυνομικά καθήκοντα) πήγαν μια ωραία πρωία στο ξυλουργείο του Φωκίωνα και τον συνέλαβαν. Ποινή: εξορία. Ο λόγος; Επειδή μιλώντας στην Πνύκα, επιχειρηματολόγησε υπέρ εκείνου που αργότερα συνελήφθη ως καταχραστής δημοσίου χρήματος.
Φανταστείτε λοιπόν πως λειτουργούσε εκείνη η Δημοκρατία, όταν τιμωρούσε και εκείνους που πρότειναν τον διορισμό κάποιου. Για τα σημερινά δεδομένα τα σχόλια δικά σας…!
*Δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα, το οποίο γεννήθηκε στην Αρχαία Αθήνα τον 5ο π.Χ. αιώνα.
Αρχικά χρησιμοποιήθηκε, σε αντίθεση με την μοναρχία (βασιλεία) και την ολιγαρχία, ενώ στις μέρες μας θεωρείται κατά κάποιο τρόπο το αντίθετο της δικτατορίας.
Ετυμολογικά, προέρχεται από τις λέξεις δήμος (λαός) και κρατώ (εξουσιάζω), καθώς η εξουσία πηγάζει από τον λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντα του λαού.
Όταν η εξουσία ασκείται απευθείας από τον λαό, τότε λέμε ότι έχουμε άμεση δημοκρατία. Όταν ο λαός εκλέγει αντιπροσώπους του, όπως για παράδειγμα τους βουλευτές για να ασκήσουν την εξουσία για λογαριασμό του, τότε λέμε ότι έχουμε αντιπροσωπευτική δημοκρατία.
Σε κάθε περίπτωση, οι αποφάσεις λαμβάνονται από την πλειοψηφία του λαού με ψηφοφορία.
Τάκης Κάμπρας
